“Mama, hoe lang duurt een minuut? En hoe lang twee?”
Mijn zoon is drie, de vierde mei van vorig jaar.
Hij komt soms terug op flarden uit een paar
gesprekken van de dag, wanneer ik mee
gelopen ben naar boven, naar zijn bed. Daar
wil hij nu graag zien wat mijn idee
over de tijd is om de doden te herdenken.
Hoe lang zijn jaarlijks twee minuten op een leven?
Je bent geneigd te zeggen “Ach, dat duurt maar even”.
Maar wat als je er iets meer aandacht aan gaat schenken…
In één minuut kan wat je altijd hebt omschreven
als jouw bestaan, jouw lot, opeens vervaarlijk zwenken.
Wat je gewoon was om als ‘zeker’ te beleven -
kan binnen in één seconde nergens zijn gebleven.
Eén seconde die het leven kan ontwrichten
van duizend inwoners die angstig bommen tellen.
Zal de vrede in ‘t middenoosten zich herstellen
nu gewelddadige regimes uiteind’lijk zwichten?
Niemand die de toekomst kan voorspellen.
Of je in Bagdad woont, in Zutphen, in Parijs,
of je een villa hebt als huis, een boot, een krot:
wanneer er oorlog is, gaan veel levens kapot.
Wat felgekleurd was, slaat plots om in dof loodgrijs.
Het systeem waarin je leeft, blijkt zwaar verrot.
Het maakt niet uit waar het om gaat; de olieprijs
of een langslepend conflict over een god.
Of je in Alphen aan de Rijn woont, of in Praag -
één gek, één woesteling gooit zomaar alles plat,
alles waar ooit je ziel, je zaligheid in zat.
Dat is de angst waarmee we leven, ook vandaag.
Zij die de oorlog ondervonden, weten dat
de grenslijn tussen goed en kwaad, wat
dapper voelt en laf – niet helder is, maar vaag.
De toekomst ligt opeens uiteengespat.
Of tijd er dan nog veel toe doet, dat is de vraag.
“Hoe lang duurt het nou, mama? Zolang als je nu niets zegt?”
Hij pakt zijn knuffel, legt een hand onder z’n wang.
“Mijn lieve kind. Het is niet kort. Het is niet lang.
Af en toe stil zijn is voor mensen echt niet slecht.
Waar het om gaat, is dat je aardig bent. En echt.
Kom, nog een kus. Ga lekker slapen. Wees niet bang.”
Ik aai zijn hoofd en leg de dekens nog wat recht.
Hij slaapt al voor ik hem welterusten heb gezegd.
© eke mannink, stadsdichter van zutphen, Mei 2011.
4 mei 2011 werd dit gedicht ten gehore gebracht, tijdens de herdenkingsplechtigheid in de Burgerzaal, voorafgaand aan de stille stoet richting het monument bij de Broederenkerk.